Norma WCAG 2.0: wymagania, zasady, wordpress, validator
Czym jest norma WCAG 2.0
Norma WCAG 2.0 jest zbiorem zaleceń wydanych przez słynną organizację W3C, zawierających zalecenia dotyczące tworzenia stron internetowych, portali i serwisów internetowych w taki sposób, aby były one łatwe w użyciu przez wszystkie osoby, niezależnie od ich niepełnosprawności, wieku czy sprzętu, z którego korzystają. Wytyczne te, od 2012 roku, są obowiązującą światową normą.
Dlaczego norma WCAG 2.0?
Temat dostępności w sieci przez długi czas był zaniedbywany oraz bagatelizowany – zupełnie niesłusznie. Według danych GUS, w Polsce żyje 1.8 mln osób niewidomych i słabowidzących. Dla wielu z nich, jedynym sposobem na samodzielnie korzystanie z internetu, jest wykorzystanie programów czytających. Jednak tego typu programy, mogą działać tylko wtedy, gdy nasza strona internetowa jest poprawnie skonstruowana i przystosowana do norm dostępności. Również ci z mniej zaawansowanymi problemami ze wzrokiem, mogą mieć problem z odczytaniem treści, które są zbyt małe, o zbyt małym kontraście lub po prostu nieczytelne.
A mówimy tylko o jednym rodzaju schorzeń – wśród potencjalnych odbiorców naszej witryny są osoby z innymi niepełnosprawnościami, starsze lub korzystające z przestarzałych urządzeń. Nie jest to problem marginalny, więc powinien być traktowany z należytą uwagą.
Czy masz obowiązek dostosować się do WCAG?
Dbanie o dostępność naszych witryn internetowych nie powinno być w ogóle kwestią dyskusyjną. Jest to dobra praktyka i powinna być traktowana, tak jak przystosowywanie strony do urządzeń mobilnych. Witryna nieposiadająca wersji responsywnej, w taki sam sposób dyskwalifikuje część użytkowników, jak witryna “niedostępna”. Jednak prawdą jest, że w pewnych przypadkach zastosowanie się do międzynarodowych norm WCAG 2.0 jest obligatoryjne. Już od 2015 roku, podmioty realizujące zadania publiczne – takie jak ministerstwa, urzędy, policja, straż, szpitale i inne instytucje – mają prawny obowiązek dostosować swoje strony do wytycznych.
Czym się kierować czyli normy WCAG 2.0
Chociaż sam dokument (pełną wersję można znaleźć tutaj) może przytłaczać swoją objętością oraz miejscami zawiłym językiem, to jest on zbudowany w dość prosty sposób. WAI (Web Accessibility Initiative, inicjatywa W3C, której członkowie odpowiedzialni są za powstanie omawianego dokumentu) podzieliło go na cztery główne części, wewnątrz których zawarło szczegółowe wytyczne. Techniczne zalecenia przeznaczone są głównie dla programistów, jednak podstawy i “przesłanie” może być istotne oraz pouczające dla każdego z nas.
Norma WCAG 2.0 postrzegalność
Pierwsza część dotyczy postrzegania strony internetowej. Informacje na niej zawarte powinny być, cytując W3C, “przedstawione użytkownikom w sposób dostępny dla ich zmysłów”. Co to oznacza? Po pierwsze należy zadbać o wielkość oraz kontrast czcionki w tekstach zamieszczonych na stronie – powinny być one łatwe do odczytania również dla osób z wadami wzroku. Po drugie, cała zawartość strony powinna być dostępna i łatwiejsza do interpretacji dla czytników, które zamieniają ją na dźwięk, a wszystkie treści niebędące tekstami (audio, wideo), muszą posiadać alternatywną formę tekstową. Najlepiej o wszystkie te elementy zadbać już na etapie projektowania strony internetowej ze względu na fakt, że późniejsza przebudowa może być już trudniejsza do zrealizowania.
Norma WCAG 2.0 funkcjonalność
Funkcjonalna strona powinna być łatwa w obsłudze oraz “logiczna”. Elementy interfejsu, takie jak menu czy inne przyciski, muszą być dostępne z poziomu klawiatury (całość musi działać sprawnie, nawet jeśli nie używamy myszki) oraz występować w odpowiedniej kolejności, jak również być jednoznaczne. Strona nie powinna “poganiać” użytkownika znikającymi szybko informacjami ani zmuszać go do domyślania się, dokąd prowadzą linki i inne odniesienia.
Norma WCAG 2.0 zrozumiałość
Strona powinna być skonstruowana w sposób zrozumiały dla użytkownika – oznacza to nie tylko język treści (chociaż również to, języki na stronie nie powinny być pomieszane i wprowadzać niejasności). W “zrozumiałości” zawiera się też przewidywalność jej zachowania oraz odpowiednie instruowanie osoby z niej korzystającej, podczas wszelkich operacji, takich jak wprowadzanie danych do formularza.
Norma WCAG 2.0 solidność
Zalecenia zawarte w czwartej sekcji dokumentu skierowane są ściśle do programistów. Do nich bowiem należy zadanie, takiego przygotowania kodu strony, aby był on możliwy do poprawnego odczytania przez różnego rodzaju programy oraz technologie wspomagające.
Czy Twoja strona jest zgodna ze standardami WCAG 2.0?
Ciężko na pierwszy rzut oka ocenić, czy strona jest “dostępna” czy też nie. Najłatwiejszym sposobem aby się tego dowiedzieć, jest przeprowadzenie profesjonalnego audytu dostępności, takiego jaki oferuje nasza firma. Aby zdał się on jednak na cokolwiek, konieczne jest wdrożenie poprawek oraz zaradzenie problemom, które on wykaże. Cały proces składa się z kilku etapów.
Norma WCAG 2.0 Krok 1 – Analiza
Pierwszy etapem jest rozpoznanie problemu, polegające przede wszystkim na dokładnym i dogłębnym przeanalizowaniu treści oraz zachowania strony internetowej – od strony głównej po podstrony, od elementów widzialnych po strukturę kodu. Wychwytujemy wszystko, co może mieć negatywny wpływ na odbiór witryny oraz przedstawiamy Państwu pełną listę błędów oraz zaleceń, jak je poprawić.
Na tym etapie mają Państwo możliwość wglądu oraz ingerencji – wszystkie poprawki, które wymagałyby ewentualnych wizualnych lub funkcjonalnych modyfikacji strony, zostaną z Państwem wcześniej skonsultowane.
Norma WCAG 2.0 Krok 2 – Wprowadzenie zmian
W tym momencie piłeczka jest po naszej stronie – nasi programiści przystępują do wdrażania wszystkich zaplanowanych zmian i udoskonaleń. Strona poddana audytowi oraz następnie przystosowaniu, zyskuje na funkcjonalności oraz dostępności, czego efekty można często zauważyć gołym okiem. Doprowadzenie witryny do stanu zgodności z wytycznymi WCAG 2.0, na pewno zostanie docenione nie tylko przez osoby z poważnymi niepełnosprawnościami, ale również posiadające drobne wady wzroku lub słuchu oraz w podeszłym wieku.
Norma WCAG 2.0 Krok 3 – Wystawienie zaświadczenia
Po zakończeniu i pozytywnym odbiorze prac, przygotowujemy na Państwa stronie oświadczenie o dostępności, zawierające dane na temat przeprowadzonych działań oraz poświadczające zgodność serwisu z wytycznymi W3C oraz WAI.
Norma WCAG a WordPress
Strony oparte na CMS WordPress miewają braki w dostępności równie często, jak każde inne – najczęściej nie są one zgodne z wymaganiami WCAG, o ile nie podjęto świadomych działań, mających temu zaradzić. Problem może występować szczególnie w przypadku motywów niskiej jakości lub witryn opartych na generatorach wizualnych.
Istnieją wtyczki, mające poprawić dostępność oraz zgodność z normami – są one jednak rozwiązaniem tymczasowym oraz “wtórnym” – żaden plugin nie zmodyfikuje złej jakości kodu, może jedynie stać się nakładką, łagodzącą trudności wynikające z budowy strony.
Na szczęście na wszystko jest lekarstwo – w przypadku stron opartych na WordPressie, proces naszego audytu przebiega standardowo. Ich poprawienie najczęściej jest w pełni możliwe.
Walidator WCAG, czyli okiem robota
Istnieją narzędzia wspomagające analizę strony – są to walidatory dostępności. Do pewnego stopnia nie można im odmówić użyteczności – są przydatne szczególnie podczas przeszukiwania kodu pod kątem błędów. Potrafią wykryć usterki, które mogą umknąć człowiekowi, dodatkowo cechują się wysokim poziomem szczegółowości badania. Jednak strona jest tworem przeznaczonym do odbioru przez człowieka i tylko człowiek może odpowiednio ocenić i zidentyfikować wiele problemów, których zautomatyzowany skrypt nie będzie w stanie dostrzec.
WCAG 2.0 podsumowanie czyli w Polsce coraz lepiej
Temat dostępności rozważany był poważnie w odniesieniu do przestrzeni publicznej już od lat 90-tych ubiegłego wieku. Jednak dopiero stosunkowo niedawno stało się jasne, że w nie mniejszym stopniu dotyczy on także internetu. Zadbanie o dostosowanie treści na naszej stronie, tak aby były one łatwe w odbiorze dla jak największej liczby odbiorców, jest dobrą praktyką, a w niektórych branżach również obowiązkiem.
Chociaż sytuacja w Polskiej przestrzeni internetowej z roku na rok poprawia się, to jednak wciąż jest daleka od ideału. Nadal poruszanie się po dużej ilości stron, jest dla osób niepełnosprawnych i starszych kłopotliwe, a czasem wręcz niemożliwe. Warto to mieć na uwadze i zastanowić się nad zleceniem rozwiązania tego problemu odpowiedniej firmie – jest to bowiem proces nieszkodliwy i niekłopotliwy, a mogący przynosić dobre efekty przez całe lata.